به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه فرهیختگان؛ نگاه ناکارآمد دولت قبل به آموزش عالی کشور و در نظر نگرفتن کاهش دانشجو برای مقطع کاردانی و کارشناسی وزارت علوم را با چالش جدی مواجه کرده که هنوز تنها نهاد متولی آموزش کشور نتوانسته برای آن راهکار جدی و کارآمدی پیدا کند. اعلام کاهش چشمگیر ورود داوطلبان به دانشگاه از سوی سازمان سنجش آموزش کشور برگ تازه‌ای از دفتر آموزش عالی کشور را ورق زد و ابعاد جدیدتری از این چالش را برای متولیان امر آموزش رو کرد. بسیاری از کارشناسان و استادان دانشگاه معتقدند که توسعه بی‌رویه مراکز آموزشی مانند علمی – کاربردی، پیام نور و غیرانتفاعی ضربه ناکارآمدی را به پیکره آموزش کشور وارد کرد و همین مساله سبب شد امروز با بحران صندلی خالی در دانشگاه‌ها مواجه شویم. سید طه هاشمی، معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به چالش‌های آموزش عالی و جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان مهم‌ترین بازوی کمکی وزارت علوم اشاره و تاکید کرد: «اگر سیستم آموزش عالی به دنبال توسعه کشور است باید به تحصیلات تکمیلی توجه ویژه‌ای داشته باشد و خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامی از این حیث پرچم‌دار است.»
 
 

یکی از چالش‌هایی که سال‌هاست آموزش عالی با آن مواجه است، بحران خالی ماندن صندلی‌ها در مقاطع کاردانی و کارشناسی و ازدحام دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری است، راه‌حل برون‌رفت از این چالش چیست؟
تصور می‌کنم برای حل این معضل باید دو موضوع به‌عنوان محور اساسی مورد توجه قرار بگیرد. دولت و مجموعه برنامه‌ریزان آموزش عالی، وزارت علوم، بهداشت و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اینکه مشکلات این حوزه را حل کنند نخست باید به مشکلات نگاه ملی داشته باشند و دوم اینکه تلاش کنند از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل برای توسعه این حوزه استفاده کنند.
اما اتفاقی که در دولت گذشته رخ داد این بود که مسئولان وقت آموزش عالی به موضوع کاهش جمعیت در مقطع دبیرستان توجه نکردند، در حالی که اگر همان زمان این موضوع به‌عنوان معضل مطرح می‌شد این امکان وجود داشت که با یک برنامه‌ریزی درست توسعه کمی و کیفی ورودی دانشجو به دانشگاه‌ها کنترل شود اما در آن زمان توسعه دانشگاه‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفت و کمیت فدای کیفیت شد، در حالی که دانشگاه آزاد اسلامی با امکاناتی مانند کتابخانه، آزمایشگاه و سایر تجهیزات آموزشی مناسب می‌توانست پاسخگوی نیاز جامعه باشد اما حالا این دانشگاه با ۵۰۰ هزار صندلی خالی در مقطع کاردانی و کارشناسی روبه‌رو است و سایر مراکز آموزشی مانند علمی -کاربردی، پیام‌نور، مراکز غیرانتفاعی و بخش خصوصی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

به نظر شما چقدر نگاه حاکم در دولت قبل به موضوع آموزش عالی در بروز این اتفاق موثر است؟
مهم‌ترین مشکلی که وزارت علوم در وضعیت کنونی با آن روبه‌روست نگاه سیاسی بود که دولت قبل به موضوع آموزش داشت و همین نگاه سبب شد جهت‌گیری‌های سیاسی جاری جریان هدایت آموزش کشور را به عهده بگیرند اما در حال حاضر دولت باید دست به کار شود و این نگاه غلط را اصلاح کند و تغییر دهد. نخستین قدم هم بررسی وضعیت و امکانات مراکز آموزشی و دانشگاه‌هایی است که دانشجو می‌گیرند. متاسفانه برخی مراکز غیرانتفاعی فقط از داشتن استاد بهره‌مند هستند و سایر امکانات مانند کتابخانه، آزمایشگاه و امکانات آموزشی را در اختیار ندارند، از این رو دانشجویی را تربیت می‌کنند که تنها معلومات تئوری دارند و از کارهای عملی هیچ اطلاعاتی ندارند.

یعنی باید این مراکز تعطیل شوند؟
باید کوچک‌سازی اتفاق بیفتد چون زمانی که با بحران کمبود دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی روبه‌رو هستیم وجود این همه دانشگاه مشکلی را حل نمی‌کند. از سوی دیگر باید از این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها برای مقاطع تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکتری) استفاده شود زیرا در حال حاضر متقاضیان زیادی وجود دارند که می‌خواهند در این مقاطع ادامه تحصیل دهند اما ظرفیت‌های موجود پاسخگوی نیاز جامعه نیست.
باید بپذیریم که آمار تقاضا برای ورود به دانشگاه تغییر کرده است زمانی‌که دانشگاه آزاد اسلامی به پیشنهاد آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و تایید امام خمینی (ره) تاسیس شد با توجه به شرایط حاکم وجود این دانشگاه ضروری به نظر می‌رسید زیرا ظرفیت دانشگاه‌های دولتی محدود بود و تنها کسانی که از ضریب هوشی و علمی بالایی برخوردار بودند می‌توانستند مجوز ورود به دانشگاه را دریافت کنند و بقیه سال‌ها پشت کنکور می‌ماندند و گاه مجبور بودند تا قید تحصیل را بزنند یا برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند. اما حالا شرایط تغییر کرده و دولت باید به نیاز متقاضیان تحصیلات پاسخ دهد.

آماری دارید که نشان دهد میزان تقاضا برای ورود به مقطع تحصیلات تکمیلی چقدر است و آموزش عالی چقدر ظرفیت دارد؟
در حال حاضر ۹۰۰ هزار نفر در مقطع کارشناسی‌ارشد و ۵۰۰ هزار نفر در مقطع دکتری تقاضای ورود به دانشگاه را دارند در حالی که ظرفیت آموزش عالی محدود است و تنها می‌تواند به ۲۰ درصد این نیاز پاسخ دهد. درنهایت اتفاقی که می‌افتد این است که متقاضیان مجبورند هزینه زیادی را متحمل شوند و برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند.

در صحبت‌هایتان به اقداماتی که وزارت علوم در زمینه توسعه تحصیلات تکمیلی باید انجام دهد اشاره کردید، دانشگاه آزاد اسلامی چه گام‌هایی را برای پیشرفت آموزش در کشور برداشته است و چه برنامه‌هایی را در دست
اجرا دارد؟
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که دانشگاه آزاد اسلامی در سال جاری قرار است اجرایی کند، اضافه کردن ۲۰ هزار هیات‌علمی به مجموعه این دانشگاه است تا بتواند در زمینه توسعه علمی کشور همراه آموزش عالی باشد اما این را هم بدانید که اگر دانشجویی وجود نداشته باشد در زمینه جذب این اعضا هم با بحران روبه‌رو خواهیم شد، از این رو برای اینکه دوباره اشتباهات گذشته تکرار نشود بهتر است یک برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد. از آنجایی‌که هر توسعه کمی برای دولت هزینه زیادی دارد، دانشگاه آزاد اسلامی به دلیل داشتن امکانات لازم می‌تواند یار و یاور دولت باشد و هیچ بودجه‌ای هم به دولت تحمیل نخواهد شد.
این را هم بدانید که توسعه کشور در گرو تربیت نیروهای متخصص و کارآمد و تولید علم است و همه این اتفاقات تنها در سایه تحصیلات تکمیلی انجام می‌شود، زیرا از یک دانشجو مقطع کارشناسی نمی‌توان انتظار داشت که تولید علم داشته باشد اما دانشجویان مقطع کارشناسی‌ارشد می‌توانند در زمان ارائه پایان‌نامه به تولید علم برسند و در زمانی که با موضوع تحریم درگیر هستیم حضور این افراد و تولید علم آنها می‌تواند به رونق اقتصادی و سازندگی کشور منجر شود.